Handboek psychose
Psychotische ervaringen treden elk jaar op bij 2 procent van de bevolking
Het horen van stemmen, de angst door buren vermoord te worden en de vrees dat anderen je gedachten kennen. Elk jaar treden dit soort psychotische ervaringen voor het eerst op bij twee procent van de bevolking.
Een standaardwerk over psychose voor psychologen en psychiaters
Handboek psychose geeft nieuwe inzichten in de aard van psychotische symptomen en spitst zich toe op de praktijk van behandelen. De 19 hoofdstukken bevatten up-to-date kennis over het complete spectrum van de diagnostiek en behandeling van psychose; van het dimensionele model van psychose via behandelmethoden als CGT en eHealth tot aan onderwerpen als trauma en psychose. Uitgeschreven voorbeelden uit de klinische praktijk illustreren verschillende interview- en behandeltechnieken. Daarmee is het een geschikt standaardwerk voor psychologen en psychiaters (in opleiding).
De redactie van Handboek psychose
Het handboek is geschreven door experts op de verschillende deelgebieden, en staat onder redactie van Mark van der Gaag en Tonnie Staring.
Inhoud
Voorwoord
1 Wat is psychose? - Mark van der Gaag en Tonnie Staring
1.1 Inleiding
1.2 De definitie van wanen, waanachtige opvattingen, hallucinaties en perceptuele aberraties
1.3 Stadiëring
1.4 Prevalentie psychoseachtige ervaringen (psychotic-like experiences: PLEs)
1.5 De definitie van ultrahoog risico
1.6 De psychologie van dopamine
1.7 Vierfactoren neurocognitief model
1.8 Tot slot
2 Hoe ontstaat een psychose? - Inez Myin-Germeys, Thomas Vaessen, Zuzana
Kasanova en Mark van der Gaag
2.1 Inleiding
2.2 Prevalentie en incidentie
2.3 Psychose als een gradatie van ernst
2.4 Biologische factoren
2.5 Genetische factoren
2.6 Omgevingsfactoren
2.7 Psychologische mechanismen
2.8 Tot slot
3 Overmatige achterdocht (paranoia) - Daniel Freeman
3.1 Inleiding
3.2 De fenomenen conceptualiseren: het paranoiaspectrum
3.3 Een cognitief model van paranoia
3.4 Een translationele behandeling voor achtervolgingswanen
4 Stemmen horen (auditief-verbale hallucinaties) - Mark van der Gaag en Tonnie Staring
4.1 Inleiding
4.2 Hallucinaties
4.3 Prevalentie en beloop
4.4 Risicofactoren
4.5 Mechanismen en modellen
4.6 Assessment
4.7 Groepen stemmenhoorders en alternatieve visies
5 Cognitie - Marieke Pijnenborg, Ellen Horsselenberg en Lydia Krabbendam
5.1 Inleiding
5.2 Cognitieve functiestoornissen
5.3 Neuropsychologische stoornissen in verschillende fasen
5.4 Relatie met symptomen
5.5 Effect van medicatie
5.6 Relatie met dagelijks functioneren
5.7 De klinische praktijk: het diagnostisch proces stapsgewijs
5.8 Tot slot
6 Een psychose vaststellen - Rob van Grunsven
6.1 Inleiding
6.2 Categoriale classificatie en DSM-5
6.3 Dimensioneel assessment van symptoomdomeinen
6.4 Het diagnostisch proces – een casusbeschrijving
6.5 Tot slot
7 Preventie van een eerste psychose - Helga Ising en Lucia Valmaggia
7.1 Inleiding
7.2 Stadiëringsmodel
7.3 Diagnostiek
7.4 Preventieve behandeling
7.5 Potentiële nadelen van preventie van psychose
7.6 Zorgorganisatie
7.7 Competenties voor diagnostiek en behandeling
7.8 Tot slot
8 Praten met een patiënt met psychose - Joost Baas en Mark van der Gaag
8.1 Inleiding
8.2 Onderhandelen over doelen
8.3 De houding van de behandelaar
8.4 Andere culturen en wanen
8.5 Valkuilen en tips
8.6 Voorbeelden
8.7 Tot slot
9 Organisatie van zorg - René Keet
9.1 Inleiding
9.2 Netwerkpsychiatrie
9.3 Community Mental Health
9.4 Onderzoek
9.5 Tot slot
10 Hoe behandel je psychose en comorbiditeit? - Mark van der Gaag
10.1 Inleiding
10.2 UHR
10.3 Psychose
10.4 Tot slot
11 Stigmatisering - José de Jager en Kim Helmus
11.1 Inleiding
11.2 Stigmatisering
11.3 Psychose en vooroordelen
11.4 Stigmatisering en stadiëring van psychose
11.5 Waarom stigmatiseert de mens?
11.6 Stigmatisering meten
11.7 Wat werkt tegen stigmatisering?
11.8 Praktische hulp
11.9 Tot slot
12 Medicatie - Lex Wunderink
12.1 Inleiding
12.2 Dopaminerge banen
12.3 Dopamine en salience
12.4 De symptoomdimensies van psychosen
12.5 Antipsychotica: profiel, werkzaamheid en bijwerkingen
12.6 Stadiëring van psychosen
12.7 Respons, remissie, relaps en recovery
12.8 Enkele bijwerkingen van antipsychotica en hun aanpak
12.9 De behandeling van bijkomende klachten
12.10 Nieuwe medicamenteuze behandelopties
12.11 Tot slot
13 Cognitieve gedragstherapie - Tonnie Staring en Mark van der Gaag
13.1 Inleiding
13.2 Cognitieve benadering van psychose
13.3 CGT-behandeling
13.4 Tot slot
14 Trauma, posttraumatische stress en psychose - Amy Hardy en David van den Berg
14.1 Inleiding
14.2 Welke problemen veroorzaakt trauma bij psychose?
14.3 Posttraumatische stress en vervaagde grenzen
14.4 Een raamwerk voor PTSp
14.5 Traumagerichte cognitieve gedragstherapie voor psychose: een gefaseerde benadering
14.6 Tot slot
15 Derde generatie CGT - David van den Berg, Joris Corthouts, Kim Helmus, Nienke Boonstra en Bas van Oosterhout
15.1 Inleiding
15.2 Metacognitieve training
15.3 Mindfulness
15.4 Compassion focused therapy
15.5 Acceptance and commitment therapy
15.6 Tot slot
16 e-Health - Roos Pot-Kolder, Alyssa Jongeneel en Heleen Riper
16.1 Inleiding
16.2 Virtual reality
16.3 Smartphone apps
16.4 Tot slot
17 Familie - Ingeborg Siteur
17.1 Inleiding
17.2 Waarom triadisch werken?
17.3 Facetten van triadisch werken
17.4 Tot slot
18 Herstel en ervaringsdeskundigheid - Alie Weerman, Sander Bartels en Tonnie Staring
18.1 Inleiding
18.2 Herstel
18.3 Verschillende aspecten van herstel
18.4 Herstelondersteunende zorg
18.5 Ervaringsdeskundigheid
18.6 Ervaringsdeskundigen in de organisatie
18.7 Ervaringskennis bij zorgprofessionals
18.8 Bijdragen van ervaringsdeskundigheid
18.9 Het verhaal van Sander
18.10 Tot slot
19 Evidentie voor de behandelingen - Mark van der Gaag
19.1 Inleiding
19.2 De behandeling van UHR
19.3 De generieke behandeling van een psychose
19.4 De behandeling van wanen
19.5 De behandeling van hallucinaties
19.6 De behandeling van comorbide problemen
19.7 Langdurige psychotische kwetsbaarheid
Literatuur
Register
Over de auteurs
'Het Handboek psychose, dat ik hier bespreek, is een referentiewerk voor de professional in het transdiagnostische gebied van de psychosezorg. Het is zonder meer een aanrader, zowel voor de clinicus op zoek naar een wetenschappelijke update als voor de student, voor wie het een studieboek en investering in de toekomst is.' - Philippe Delespaul in Tijdschrift Klinische Psychologie
'Bijzonder interessant zijn de kennis en ervaringen van de auteurs over het toepassen van verschillende behandelvormen, afhankelijk van het type psychotische beleving. De auteurs leggen zodoende een stevige wetenschappelijke basis onder hun werk, ondersteund door een rijkdom aan levendige en herkenbare praktijkvoorbeelden. Daarmee is het nieuwe Handboek psychose zowel geschikt voor beginnende psychologen en psychiaters als voor meer ervaren collega's.' - GZ-Psychologie
