Systeemgericht werken in sociale beroepen (2e druk)
Het verbinden en activeren van mensen met een ondersteuningsvraag en hun sociale omgeving staat centraal in de participatiemaatschappij. Met minder geld en een toegenomen problematiek, is het verlenen van goede zorg niet gemakkelijker geworden. Door gebruik te maken van de kracht van het systeem als geheel is het toch mogelijk om op een efficiënte en effectieve manier ondersteuning te geven. Systeemgericht werken in sociale beroepen legt uit hoe dit werkt.
Kenmerken
- Ontwikkeld in samenwerking met studenten, docenten en professionals.
- Bundeling van inzichten uit de psychologie, pedagogiek en social work.
- Logische opbouw en een consequent doorgevoerde structuur.
- Rekening gehouden met verschillende leer- en verwerkingsstijlen.
- Elk hoofdstuk bevat leerdoelen en opdrachten op alle niveaus van Bloom.
Nieuw in de tweede druk
- Geheel herzien en geactualiseerd
- Hoofdstuk 2 Systeemgericht werken is grondig herschreven op basis van nieuwe inzichten en ontwikkelingen.
- Nieuwe voorbeelden en casussen.
Inclusief online leeromgeving met o.a. het online boek
Met hierop:
- Het online boek
- video’s, links en achtergrondinformatie;
- diverse individuele opdrachten en groepsopdrachten;
- begrippentrainers bij elk hoofdstuk;
- een docentendeel met activerende groepsopdrachten en antwoordindicaties,
Doelgroep
Het boek is geschreven voor hbo-studenten die een sociale opleiding volgen, bijvoorbeeld toegepaste psychologie, social work en pedagogiek. Het kan worden ingezet in alle leerjaren van de bachelor. Ook interessant voor professionals die meer over systeemgericht werken willen weten.
Inhoud
Inleiding 9
Deel I Theorie 19
1 Perspectieven op gedrag 21
1.1 Inleiding 21
1.2 Psychodynamisch perspectief 22
1.3 Behavioristisch perspectief 29
1.4 Cognitief perspectief 35
1.5 Humanistisch perspectief 41
1.6 Biologisch perspectief 48
1.7 Oplossingsgericht perspectief 53
1.8 Positieve psychologie 57
1.9 Systeemgericht perspectief 60
1.10 Samenvatting 62
Opdrachten 64
2 Systeemgericht werken 67
2.1 Inleiding 67
2.2 Context: Systeemgericht werken 68
2.3 Algemene kenmerken van systemen 74
2.4 Systeemgericht werken 82
2.5 In de praktijk 88
2.6 Samenvatting 92
Opdrachten 93
3 Communicatie 97
3.1 Inleiding 97
3.2 Context: de Palo Alto-groep en de Milanese groep 98
3.3 De functie van communicatie 106
3.4 Niet communiceren is onmogelijk 111
3.5 Gelaagdheid van communicatie 113
3.6 Interpunctie 119
3.7 Digitale en analoge communicatie 120
3.8 Symmetrische en complementaire interacties 121
3.9 In de praktijk 123
3.10 Samenvatting 128
Opdrachten 129
4 Structuur 133
4.1 Inleiding 133
4.2 Context 134
4.3 Groepen 138
4.4 Subgroepen 145
4.5 Regels 150
4.6 Grenzen 153
4.7 Rollen en posities 156
4.8 Ontwikkeling in systemen 159
4.9 In de praktijk 167
4.10 Samenvatting 173
Opdrachten 175
5 Tijd 177
5.1 Inleiding 178
5.2 Context 179
5.3 De contextuele theorie van Nagy 184
5.4 De theorie van Bert Hellinger 199
5.5 In de praktijk 208
5.6 Samenvatting 214
Opdrachten 216
6 Betekenis 219
6.1 Inleiding 219
6.2 Context 220
6.3 Identiteit 231
6.4 Lichaam en emoties 238
6.5 Opvoeding 241
6.6 Narratieven 248
6.7 In de praktijk 256
6.8 Samenvatting 264
Opdrachten 266
Deel II Praktijktoepassingen 269
7 Sociale onderneming: 2SUR5 271
Esther Houben en Jacques Helderop
7.1 Project Adventure 272
7.2 Betrekken van het systeem 276
7.3 De groep als leersysteem 276
8 Beschermjassen 279
Sandra van Mameren-Broers
8.1 Beschermjassen 281
8.2 Diversiteit en families 282
8.3 Faseovergangen (transities) 282
8.4 Beschermjassen in de praktijk 284
9 Casemanagement 291
Anita Klein Gansei
9.1 Van hulpvraag naar behoefte 293
9.2 Ouderdomsvergeetachtigheid 295
10 Familieopstelling 299
Margje Tiemstra
10.1 Systemische wetten (ordeningsprincipes) 302
10.2 Magische liefde 304
10.3 Wetend veld 304
11 Gezinstherapie 307
Gerie Hermans
11.1 Gezinstherapie 309
11.2 Hechting 310
11.3 Intergenerationele factoren 311
11.4 ‘Niet weten’-houding 312
12 Maatjestraject: samenwerking tussen gemeente en vrijwilligers 315
Oscar Homan
12.1 Maatjestraject 317
12.2 Win-win 318
12.3 Empowerment en dialoog 318
12.4 Sociaal bewustzijn 320
12.5 Rollen en grenzen 321
12.6 Meerwaarde van vrijwillige inzet 321
13 Ondersteuningsgroepen voor professionals 325
Hanneke ter Beek-Westerink
13.1 Ondersteuningsgroepen 327
13.2 Groepsklimaat 327
13.3 Verwerking 329
13.4 Afwisseling van werkvormen 329
13.5 Secundaire traumatisering 330
14 Presentie 335
Joris Kulk
14.1 Presentie 337
14.2 Presentie en hulpverlening 340
15 Schoolmaatschappelijk werk 345
Esther Houben en Jacques Helderop
15.1 GIZ-methodiek 347
15.2 CAF-driehoek Mijn Kind 348
15.3 Oplossingsgericht 349
15.4 Het systeem als geheel 350
16 Signs of Safety 353
Irene Markus
16.1 Van multiproblematiek naar veiligheid 355
16.2 De zes praktijkelementen van Signs of Safety 356
16.3 Partnerschap 356
16.4 Veiligheidsplan 357
16.5 Zorgen 357
16.6 Krachten 357
16.7 Doelen 358
Dankwoord 361
Literatuur 363
Illustratieverantwoording 389
Trefwoordenregister 391
Over de auteurs 397
