Klimaatwerkers
Een beter klimaat begint op je werk
Het echte (klimaat)verschil maak je op werk
Alle beetjes helpen bij het tegengaan van klimaatverandering. Maar het liefst wel beetjes die een grotere beweging in gang zetten. Je woning isoleren, afval scheiden of de fiets pakken? Vooral doen. Maar het echte verschil maak je op je werk. Want verspilling tegengaan door thuis je kliekjes te bewaren is mooi, maar nog veel mooier wordt het als je bij een cateraar werkt en ervoor zorgt dat jouw collega’s in tientallen bedrijfsrestaurants minder voedsel weggooien.
Praktische tips om vandaag nog te starten
Het is een van de vele praktijkvoorbeelden van de klimaatwerkers die in dit boek openhartig vertellen over hun successen en over de vaak hobbelige weg daarnaartoe. Klimaatwerkers laat zien dat je geen CEO of klimaatactivist hoeft te zijn om ook op jouw werk een positieve impact te hebben op het klimaat. Dankzij inspirerende voorbeelden uit het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs en aan de hand van een tienstappenplan met praktische tips kun je vandaag nog aan de slag in jouw organisatie.
Charlotte Extercatte (1978) is transformatie-expert en ontwikkelde een praktisch tienstappenplan voor klimaatwerkers. Ze werkt samen met Nyenrode Business Universiteit inhet programma Frontrunners in Stewardship en is co-initiator van het wereldwijde transformatieplatform 100 Months to Change.
Joep Boerboom (1973) is biograaf en journalist en schreef onder meer de biografie Jan Terlouw - Jeugdboekenheld op het Binnenhof, projectgeschiedenissen (Deining in de IJsseldelta), bedrijfsgeschiedenissen (Hofleverancier Boerboom) en Ouderenstrijd - De bewogen geschiedenis van 50PLUS.
Klimaatwerkers gezocht 7
1 MEER STAPPEN VOOR KLEINERE VOETAFDRUKKEN 11
De planeet draait wel door. Maar hoe zit het met ons? 13
Klimaatverandering 16
Kantelpunten 18
Groot denken, klein beginnen 21
2 TEGELWIJSHEID VAN CO2 UITSTOTEN NAAR CO2 VASTHOUDEN: DE LESSEN VAN TAPIJTTEGELPRODUCENT INTERFACE 25
Leven één en twee 28
Leven drie 32
Mission Zero 35
Stop de verspilling 36
Minder uitstoot, meer groene energie 41
Drie vliegen in één klap met oude visnetten 43
De natuur als inspiratie 47
Mensenwerk 49
Beyond Zero 53
Het succes van Interface verklaard 55
3 ANDERS DENKEN, ANDERS DOEN 59
Rentmeesterschap 62
Kelderluik 66
Anders doen 67
4 HENK … BESTRIJDT VERSPILLING EN BEVORDERT CIRCULARITEIT IN BEDRIJFSRESTAURANTS 71
Romereis 73
Alcoholbestrijding 76
‘Elke dag ’n beetje duurzamer’ 77
Vuilnisbak 81
Ambassadeurs 83
The Green House 86
5 MARÍA … LEERT HAAR STUDENTEN ANDERS KIJKEN NAAR COMPLEXE
(KLIMAAT)VRAGEN 89
Jesus Christ Superstar 91
Omdenken 94
Pijnlijke waarheid 97
Het overview effect 99
Opschalen 102
6 AART KEES ... ZORGT DAT ZIJN PROVINCIE-COLLEGA’S WERK MAKEN VAN HET KLIMAAT 105
Dwalen door een atlas 107
Klimaatrealist 109
Rentmeesterschap 111
Onverwachte inspiratie 114
7 GEERT-JAN … VERGROOT HET KLIMAATBEWUSTZIJN VAN ZIJN COLLEGA’S EN BEDRIJFSLEIDING 119
Doorzetter 121
Schaken op drie borden 125
Cultuurverschillen 127
CEO meekrijgen 130
8 KLIMAATWERK IN TIEN STAPPEN 133
De lessen van Henk, María, Aart Kees en Geert-Jan 135
Veerkracht in tien stappen 139
Vier randvoorwaarden 142
Tien succesfactoren 143
9 AAN HET (KLIMAAT)WERK! 153
Verschilmakers – verantwoording en dank 157
Bronnen 159
In deze aflevering vertelt Charlotte over hoe je duurzaamheid binnen een grote organisatie kan aanslingeren als medewerker. Dit doet ze aan de hand van verschillende voorbeelden en ze sluit af met vier principes voor elke medewerker die duurzaamheid wil implementeren binnen een organisatie.
Hoe iedereen een klimaatwerker kan worden
Transformatie-expert Charlotte Extercatte maakt zich in het werk- en privéleven hard om de klimaatopgave te realiseren via het internationale platform ‘100 Months to Change’. Met nog 93 maanden op de teller begint de tijd om te verduurzamen te dringen. Snel handelen is vereist, maar hoe dan? Vanuit haar elektrische auto belt Charlotte met onze redactie en vertelt zij hoe haar nieuwe boek Klimaatwerkers verduurzaming een alledaagse praktijk maakt. En, zij beantwoordt de vraag: wat is een klimaatwerker eigenlijk?
Op de vraag of zij zelf een klimaatwerker is reageert Charlotte lachend. Geregeld vragen haar kinderen dat ook aan haar. Ze denkt van wel, zegt ze, aangezien ze naar eigen idee duizend uur per week bezig is met de klimaatopgave. Haar werk vergt veel van haar, maar dat doet ze met veel plezier en overgave. Ze doet haar werk eigenlijk ook voor haar kinderen, verklapt ze.
Op haar zestiende vroeg haar aardrijkskundeleraar al of ze niet mee wilde doen aan de Model United Nations. Met andere scholieren uit de hele wereld samenwerken was voor haar een eyeopener. Zoveel partijen komen kijken bij de enorme klimaatopgave; van overheid tot bedrijfsleven tot burger. En dat terwijl er niet één eindverantwoordelijke rondloopt. De grote vraag wordt dan: wie heeft welke rol te spelen binnen de klimaatopgave?
Klimaatwerkers’ laten zien hoe we de aarde toch nog kunnen redden
Je kunt zelf thuis wat aan het klimaat doen. Maar als je dat op je werk doet is ‘de potentiële impact vele malen groter’. In het boek Klimaatwerkers schetsen de Balkbrugse transformatie-expert Charlotte Extercatte en de Zwolse schrijver Joep Boerboom op een luchtige, prettig optimistische toon hoe je dat aanpakt.
Ze kieperde lesboeken overboord. De Spaanse María García Alvares (52) stelde zichzelf tien jaar geleden tijdens haar sollicitatie bij Hogeschool Windesheim voor als rebel teacher en die rebelse belofte maakte ze helemaal waar. Studenten die haar onderwijsconcept volgen hebben geen boeken nodig, vindt zij. Daar hebben ze niets aan als zij straks de wereld in stappen om complexe vraagstukken zoals de klimaatverandering aan te pakken. Haar studenten ‘leren de juiste vragen te stellen’ en ‘zelfstandig te denken’.
Samen met andere studenten en internationale netwerken zoeken zij naar manieren ‘om het systeem een duwtje in de goede richting te geven’, zoals ze dat noemt.
Silodenken
Want dat is het volgens haar: ,,Op ingewikkelde vraagstukken bestaan gewoon geen eenvoudige antwoorden. De klimaatverandering kun je vanuit verschillende perspectieven bekijken, wetenschappelijk, politiek, economisch, sociaal. Als je dat allemaal apart doet, schiet dat niet op. De problemen die we hebben komen juist uit dat silo-denken. Ik zie het meer holistisch, alles hangt met alles samen. En dat vraagt heel andere vaardigheden. Wij leren studenten te dansen met het systeem.”
Daar moet je gevoel voor krijgen maar als dat lukt levert zij ware change agents op, die al die complexe vraagstukken aanpakken en de samenleving helpen veranderen. María won met haar concept twee jaar geleden een belangrijke hogeronderwijsprijs.
En nu is haar verhaal een van de vijf grote voorbeelden uit het boek van Charlotte Extercatte en Joep Boerboom, dat de weg wil wijzen naar een toekomstbestendige aarde. María staat er tussen hoofdstukken over andere Klimaatwerkers zoals Henk Voormolen van cateringbedrijf Albron, die zonder dat iemand het wist biologische melk in Albrons melkautomaten deed en pas een tijdje later doodleuk zei: ‘O, ja, by the way, we vergaten te vertellen dat we zijn overgestapt op biologisch’.
Auteur Charlotte Extercatte bij BNR Duurzaam over ‘Klimaatwerkers’
Luister hier >
Maak van medewerkers klimaatwerkers (en word er zelf een)!
Vanaf 2023 zijn alle (middel)grote Europese bedrijven wettelijk verplicht om zichtbaar werk te maken van duurzaamheid. Ruim 60% van de bedrijven is niet ingericht om aan de toenemende eisen van het klimaatbeleid te voldoen. Het goede nieuws is dat de mogelijkheden er volop zijn om een inhaalslag te maken. Niet alleen de technische oplossingen zijn voorhanden, ook de manier waarop je klimaatbeleid succesvol in je organisatie implementeert en draagvlak creëert. Voor alle organisaties die zich willen voorbereiden op 2023, schreef Charlotte Extercatte daarom samen met Joep Boerboom het boek Klimaatwerkers dat bestuurders, CEO’s en directeuren, maar ook de professionals in deze bedrijven, overheden en kennisinstellingen inspireert om de klimaatdoelen wel te halen. Nu al het belangrijkste managementboek van 2022.
Van medewerker naar klimaatwerker
2023 komt in rap tempo dichterbij en voor (middel)grote bedrijven is het dan ook de hoogste tijd dat ze aan de slag gaan met de nieuwe klimaatopgave. Het gaat niet alleen om beslissingen aan de top, aldus Extercatte, maar juist ook om de betrokkenheid en expertise van medewerkers, leveranciers en klanten. Hieraan ontbreekt het nu vaak nog. Klimaatpioniers laten zien dat het betrekken van deze mensen een effectieve manier is om snel klimaatdoelen te realiseren en tegelijk een aantrekkelijk bedrijf te zijn. Klimaatwerkers maakt die kennis en expertise toegankelijk. Het laat zien hoe iedereen binnen de organisatie kan bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen. Maak van je medewerkers ‘klimaatwerkers’, zo luidt de boodschap. Want een beter klimaat begint op je werk.
Veel inspiratie en een helder stappenplan
Klimaatwerkers zijn mensen die echt iets willen bijdragen aan de maatschappij én de toekomst van bedrijven en organisaties. Mensen die niet enkel uit zijn op snel financieel gewin, maar die oog hebben voor de lange termijn en die het voortouw durven nemen en anderen stimuleren om klimaatbestendig te organiseren.
Het goede nieuws: ze zijn er al, die klimaatwerkers, maar we hebben er nog veel meer nodig om de klimaatdoelen te realiseren. Daarom staat dit boek boordevol inspirerende verhalen van klimaatwerkers die vertellen over hun successen en de hobbelige weg ernaartoe. Deze verhalen helpen CEO’s, bestuurders en leidinggevenden om het gesprek met professionals in en om de organisatie te starten over de klimaatimpact die zij zelf kunnen hebben. Daarnaast introduceren de auteurs een 10-stappenplan met praktische handvatten waarmee iedereen zelf aan de slag kan. Het is een toegankelijke aanpak die is gebaseerd op diverse transitietheorieën en 25 jaar ervaring met klimaatwerk. Zo stoomt Klimaatwerkers organisaties en hun mensen klaar voor 2023. Mis de boot niet!
