Rijnlands organiseren
Ga aan de slag met het Canvas Rijnlands Organiseren en leg je organisatie in handen van de vakmensen ‘in de voorste linie’. Zij zijn bepalend voor je succes.
De afgelopen 40 jaar is Nederland overspoeld met het Amerikaanse management-denken. Het leidde tot meer managers, een wildgroei aan stafdiensten en abstracte bestuursstructuren die losgezongen waren van de praktijk. Na de kredietcrisis ontstond er een tegen beweging, waarin aandeelhouderswaarde plaatsmaakt voor maatschappelijke waarden.
Rijnland Model
Rijnlands organiseren beschrijft het Rijnland Model waarin medewerkers niet de ‘human resources’ zijn in handen van managers. De organisatie ligt juist in handen van de vakmensen die zelfstandig beslissingen nemen en dankzij hun werkzaamheden ‘in de voorste linie’ bepalend zijn voor het succes. Zelfsturing, samenwerking, oefenen en leren, spelen in Rijnlandse organisaties een belangrijke rol.
Rijnlands organiseren als inspiratiebron
De auteurs maken je bewust van de beperkingen die veel organisaties in hun greep houden en de praktijkvoorbeelden van typisch Rijnlandse bedrijven geven je inspiratie hoe het anders kan. Met het Canvas Rijnlands Organiseren heb je bovendien een praktisch instrument in handen om ook je eigen organisatie op een Rijnlandse wijze in te richten. Een boek voor iedereen die wil organiseren vanuit een collectieve ambitie, met oog voor de samenleving en de menselijke maat.
Speciaal voor het onderwijs
Bij het boek is een onderwijswebsite ontwikkeld: rijnlandsorganiseren1edruk.nl en er is een samenvatting voor docenten beschikbaar. Lees verder >
Proloog 9
1 Organiseren is spannend en doet ertoe! 13
1.1 Van TSN Thuiszorg naar Stichting Familiehulp 16
1.2 Plan B (Familiehulp) 21
1.3 Kinki Kappers 24
1.4 Tot besluit 28
2 Rijnlands samengevat 31
2.1 De universiteit als productie-eenheid 33
2.2 Een korte geschiedenis van het Rijnlands kapitalisme 35
2.3 Een korte geschiedenis van het managen 39
2.4 Een korte geschiedenis van het Rijnlands organiseren 40
2.5 Hoe dan wel? Doe het met tussenwerkers! 43
2.6 Tot besluit 46
3 Sturen vanuit de voorste linie 49
3.1 Auftragstaktik: de moeder van zelfsturing 51
3.2 Leidinggeven vanuit de voorste linie 54
3.3 Teams in de voorste linie 59
3.4 Samenwerken in de voorste linie 65
3.5 Tot besluit 69
4 Rijnlandse praktijkvoorbeelden 73
4.1 De Rijnlandse thuiszorg 76
4.2 De Rijnlandse bank 77
4.3 De Rijnlandse gemeente 79
4.4 De Rijnlandse school 80
4.5 De Rijnlandse politie 82
4.6 Het Rijnlandse ‘mittelständische’ bedrijf 85
4.7 Rijnlands, Ajax en Cruijff 86
4.8 Rijnlands toezicht 88
4.9 De Rijnlandse ondernemingsraad 90
4.10 Tot besluit 92
5 Organisaties in een continu veranderende omgeving 95
5.1 De rol van schaarste 97
5.2 Neoliberalisme in de Rijnlandse samenleving? 100
5.3 Europa sinds 1989 (de val van de Berlijnse Muur) 103
5.4 Privatisering en (doorgeschoten) marktwerking in Nederland 106
5.5 Tot besluit 110
6 Ongerijmdheden in het organiseervak 113
6.1 Orde in de chaos? 115
6.2 Spaghetti of asperges? 118
6.3 The Silo Effect 120
6.4 Kostbare bezuinigingen 122
6.5 Organisaties zijn niet waardevrij 125
6.6 Slecht managen is niet strafbaar 126
6. 7 Hoe om te gaan met de ongerijmdheden? 128
6.8 Tot besluit 131
7 Rijnlands voor gevorderden 135
7.1 Over organiseren 138
7.2 Complexiteit te lijf 141
7.3 Moraliteit in organisaties 148
7.4 Samenhang en evenwicht 150
7.5 Tot besluit 154
8 Canvas Rijnlands Organiseren 157
8.1 Hoe is het canvas opgebouwd? 159
8.2 Denk niet aan de hark, en vier andere canvasregels 162
8.3 Aan de slag met het canvas 165
8.4 Het canvas in de praktijk 171
8.5 Tot besluit 175
9 De taal van het Rijnlands 179
9.1 Group think 182
9.2 Taal als ‘middel voor organiseren’ 185
9.3 De rommelzolder 189
9.4 Rijnlandse begrippen 193
9.5 Tot besluit 199
Epiloog 201
Eindnoten 203
Geraadpleegde literatuur 205
Over de auteurs 209
Problemen die organisaties teweegbrengen halen bijna dagelijks het nieuws. De toeslagenaffaire is een extreem geval, maar staat niet op zich. Het verschil tussen zeggen en doen is vaak groot en de menselijke maat is opgeslokt door het rendementsdenken. Gelijktijdig zijn er allerlei aanpakken om organisaties nog efficiënter of nog beweeglijker te maken en hanteren we verschillende leiderschapsstijlen om dit voor elkaar te krijgen. Het alternatief dat fundamenteel anders ‘werkt’ is een Rijnlandse manier van organiseren. Dit boek wil docenten ondersteunen die deze Rijnlandse benadering in hun onderwijs willen integreren.
Rijnlands organiseren en de bijbehorende online leeromgeving www.rijnlandsorganiseren1edruk.nl geven een overzicht van het Rijnlandse gedachtegoed en helpen studenten via oefeningen dit ook daadwerkelijk te doorgronden. Boek en website bieden talloze voorbeelden, verwijzingen naar artikelen, YouTube-filmpjes, speelfilms en verwijzingen naar stage- en afstudeerbedrijven. Ook is er een samenvatting voor docenten beschikbaar. Vraag deze aan via klantenservice@boomhogeronderwijs.nl.
Deze vragen worden onder meer beantwoord:
- Wanneer is Rijnlands organiseren gewoon slimmer?
- Waar en waarom is het ontstaan?
- Hoe ziet een Rijnlandse organisatie eruit?
- Welk begrippenkader hoort daarbij?
- Waar zitten alle ongerijmdheden in het reguliere managen?
- Heeft de politieke context daar invloed op?
- Waar ligt de relatie met Het Rijnland Model?
- Maar vooral ook: hoe kun je anders kijken naar organiseren? Vaak is het letterlijk omdenken en alleen daarom al een goede oefening.
Rijnlands organiseren is bedoeld als boek binnen de discipline bedrijfskunde: losstaande modules of misschien zelf als een apart vak. In de oefeningen bij het boek gaat het niet over goed of fout, maar vooral om de vraag: ‘Kun je er ook anders tegen aankijken?’
De leeromgeving www.rijnlandsorganiseren1edruk.nl is voor iedereen toegankelijk via de toegangscode voor in het boek.
Nieuwsgierig naar hoe u Rijnlands organiseren kunt integreren in uw lessen? Auteur Jaap Peters denkt graag met u mee. Stuur een e-mail of stuur een verzoek via LinkedIn.
Stichting Beroepseer beveelt Rijnlands organiseren aan. Lees de hele recensie op beroepseer.nl.
Met het boek Rijnlands organiseren hebben de auteurs Jaap Peters, Jaap Jan Brouwer, Harold Janssen en Mathieu Weggeman een helder en compleet boek neergezet over het Rijnland Model.
Lees de hele recensie op Henny Portman's Blog.