Strategieën, methoden en rollen
Interne communicatie is een van de succesfactoren om een organisatie in deze tijd goed te laten functioneren. Zowel de organisatie als de medewerkers hebben baat bij goede interne communicatie. Het draagt bij aan een prettige werkcultuur, waar medewerkers zich betrokken voelen, resultaten halen en kennis delen. Interne communicatie is de verbinder in een organisatie.
In dit vervolg op het boek Interne communicatie als managementinstrument geeft de auteur handreikingen om de interne communicatie in de organisatie te verbeteren; op medewerker-, team- en organisatieniveau.
Er wordt uitgelegd hoe je de communicatiebehoeften van medewerkers kunt analyseren (employee journey) en hoe de organisatie een visie op interne communicatie kan ontwikkelen die daarbij past. Vervolgens worden communicatievormen besproken die het beste bij deze visie passen; persoonlijk en digitaal. Maatwerk is daarbij belangrijk. De rollen van managers, teamleiders en de medewerkers worden duidelijk beschreven. Middelen als intranet, bijeenkomsten en gesprekken kunnen daarbij helpen. Het boek rond af met actuele thema's, zoals interne communicatie in internationaal werkende organisaties, verandermanagement en de inclusieve organisatie.
Daarbij kijkt de auteur over de grenzen van het vak: ook bevindingen uit de HR-, organisatiekunde en neuropsychologie komen aan bod.
Op de bijbehorende website www.internecommunicatie-koeleman.nl staan praktische tips en tools, achtergrondinformatie en opdrachten met feedback.
Voorwoord
Inleiding
1.1 Interne communicatie, een onzichtbaar wondermiddel
1.2 Het fundament van dit boek
1.3 Redenen om als organisatie te investeren in interne communicatie
1.4 Leeswijzer
Kern van dit hoofdstuk
Deel 1 Schaal: individu, team en organisatie
2 Het individu en de twee breinen
2.1 Ons brein houdt van voorspelbaarheid
2.2 Zes manieren om de ander (zijn reflexbrein) te overtuigen
2.3 Primaire reacties van ons reflexbrein: vluchten of belonen
2.4 Help de vluchtreactie te voorkomen
2.5 Stimuleer onze reflectieve hersenen
2.6 Twee breinen en communicatie
Kern van dit hoofdstuk
3 Samenwerken in teams
3.1 Hoe de groep ons gedrag beïnvloedt
3.2 Hoe we iedereen onbewust opdelen in ingroep – uitgroep
3.3 Succesfactoren voor een effectief team
3.4 Teams worden steeds virtueler
3.5 Teams zonder leider: zelfsturende teams
3.6 Kennis delen in sterke en zwakke netwerken
3.7 Mavens, salesmen & connectors
Kern van dit hoofdstuk
4 Organisaties in beweging
4.1 De organisatie: antwoord op een behoefte in de markt
4.2 Een veranderende, onzekere, complexe, netwerkende omgeving
4.3 Van brintapakgezin naar de ‘extended family‘
4.4 Variatie in werkprocessen: van routine tot improvisatie
4.5 Nieuwe structuren: van piramide naar zelfsturing
4.6 Van vastigheid naar tijd- en plaatsongebonden werken
4.7 Kenmerken van nieuwe, online netwerkorganisaties
4.8 De digitale toekomst staat voor de deur
Kern van dit hoofdstuk
Deel 2 Strategieën en functies van interne communicatie
5 Engagement, de motor van de organisatie
5.1 Engagement, meer dan medewerkerstevredenheid
5.2 Vier niveaus om betrokkenheid te vergroten
5.3 Samen met communicatie, HR, management en collega’s
Kern van dit hoofdstuk
6 Internal branding, medewerkers als ambassadeurs
6.1 Match tussen klantverwachting en werkelijkheid
6.2 Regelruimte binnen de waarden van de organisatie
6.3 Ambassadeurs ondersteunen
6.4 Geef aandacht aan de partners
6.5 Ambassadeur van een ander merk
Kern van dit hoofdstuk
7 De employee journey
7.1 De etappes van de reis
7.2 Algemeen beeld en het wervingsproces
7.3 Inwerken: ‘Welkom bij de club’
7.4 Aan het werk
7.5 Afscheid nemen
Kern van dit hoofdstuk
8 Naar een inclusievere organisatie in zeven stappen
8.1 Ja, ook jij sluit anderen uit!
8.2 Communicatie; wel of geen interne campagnes?
8.3 Inclusie, een eerste stap naar deep democracy
Kern van dit hoofdstuk
9 Verander communicatie
9.1 Verandering, ontkenning en gewoonten
9.2 Vijf veranderaanpakken
9.3 Aanvullende kleuren
9.4 Overzicht
Kern van dit hoofdstuk
10 Functies van interne communicatie
10.1 De vier functies van interne communicatie
10.2 Het faciliteren van werkprocessen: taakinformatie
10.3 Het delen en vernieuwen van kennis (kennismanagement)
10.4 Het richten van de organisatie en het versterken van de identificatie (beleidsinformatie)
10.5 Het verbinden van medewerkers (sociale informatie)
10.6 Elke communicatiefunctie kent vele kanalen
Kern van dit hoofdstuk
Deel 3 Een visie en aanpak voor interne communicatie ontwikkelen
11 Fase 1: luisteren naar de wensen van betrokkenen
11.1 Over wie hebben we het?
11.2 Communicatiebehoefte medewerkers: luistersessies
11.3 Aanvullende medewerkerssurvey
Uitkomsten van deze fase
12 Fase 2: analyse van de status quo
12.1 Een nulmeting
12.2 Onderzoek status quo van communicatiemiddelen
12.3 Onderzoek status quo van overleggen en andere face to face contactmomenten
12.4 Netwerken in organisaties
12.5 Communicatieve vaardigheden managers
12.6 Match met de organisatie
Uitkomsten van deze fase
13 Fase 3: formuleren van een visie
13.1 Waar helpt beleid voor interne communicatie bij?
13.2 Werksessie 1: het ‘waarom’ van de organisatie
13.3 Werksessie 2: het ‘hoe’ van de organisatie
13.4 Werksessie 3: stijl van communiceren
13.5 Vertaling naar programma van eisen voor intern communicatiebeleid
Uitkomsten van deze fase
14 Fase 4: communicatie mix opstellen
14.1 Mogelijkheden van media
14.2 Persoonlijke communicatie
14.3 Interne media
14.4 Online platforms
14.5 Print
14.6 Uitwerken van de nieuwe communicatiestructuur
Uitkomsten van deze fase
15 Fase 5: verhaal en beeld
15.1 Hoe kom je tot een verhaal?
15.2 In zeven stappen naar een kernboodschap
15.3 Wat kunnen we leren van marketing?
15.4 Er was eens…
15.5 De kracht van beeld
Uitkomsten van deze fase
16 Fase 6: implementatie
16.1 Prioriteit stellen bij ontwikkelen communicatiemix
16.2 Rolverdeling
16.3 Werken aan communicatieve competenties
Uitkomsten van deze fase
17 Fase 7: monitoring en evaluatie
17.1 Van nulmeting naar éénmeting
17.2 Onderzoek naar de communicatiemix
17.3 Onderzoek op medianiveau
17.4 Onderzoek op inhoudsniveau
Uitkomsten van deze fase
Deel 4 Rollen
18 Leiderschapscommunicatie
18.1 Hoe ontwikkelt iemand een stijl van leidinggeven?
18.2 Situationeel leidinggeven
18.3 Ons brein en leiderschap
18.4 Verbinden en faciliteren
18.5 Competenties
18.6 Communicatie-uitgangspunten voor de leidinggevende
18.7 Naar meer zelfsturing
Kern van dit hoofdstuk
19 De afdeling communicatie
19.1 Van ambachtsman naar connector
19.2 Vier hoofdtaken: coach, facilitator, ontwikkelaar en producent
19.3 Aandacht voor frontline communicatie
19.4 Andere trends
Kern van dit hoofdstuk
Deel 5 De communicatiemix
20 Persoonlijke communicatie
20.1 Tweegesprekken tussen leidinggevende en medewerker
20.2 Teambijeenkomsten
20.3 Teamoverstijgende bijeenkomsten
20.4 Organisatiebrede bijeenkomsten
21 Online middelen
21.1 Dialoog
21.2 Nieuws en een-op-een
21.3 Databases/ondersteuning
22 Printmiddelen
22.1 Het personeelsblad
22.2 Nieuwsbrief van het management
22.3 Informatiebulletins per team of sector
22.4 Het mededelingenbord
22.5 Posters
22.6 Ideeënbus
22.7 Campagnemateriaal
22.8 Toolkits
Eindnoten
Literatuur
Register
Over de auteur
“Het nieuwe boek van Huib is onderhoudend, en helemaal bij de tijd en daarmee uiterst relevant voor communicatieprofessionals van vandaag en morgen.” – Noelle Aarts, hoogleraar Socio-Ecological Interactions
“Koeleman heeft een uiterste breed werk afgeleverd waarin hij de stand van het vak schetst. Soms is dat strategisch of academisch van aard – het participerend netwerkmodel komt langs – andere keren weer uiterst praktisch: hoe neem je afscheid van een collega die weggaat.”
– Jasper Mulder, Adformatie
“Interne communicatie is een stevige handleiding om te komen tot een serieuze aanpak van interne communicatie.”
– Nico Jong, Managementboek.nl
“Het nieuwe boek van Huib is onderhoudend, en helemaal bij de tijd en daarmee uiterst relevant voor communicatieprofessionals van vandaag en morgen.” – Noelle Aarts
“Koeleman heeft een uiterste breed werk afgeleverd waarin hij de stand van het vak schetst. Soms is dat strategisch of academisch van aard – het participerend netwerkmodel komt langs – andere keren weer uiterst praktisch: hoe neem je afscheid van een collega die weggaat.”
– Jasper Mulder, Adformatie
“Interne communicatie is een stevige handleiding om te komen tot een serieuze aanpak van interne communicatie.”
– Nico Jong, Managementboek.nl